Chuẩn bị cây giống: có 3 loại giống
Ø Cây con giốn g từ nuôi cấy mô
Ø Cây con giống tỉa từ cây mẹ
Ø Cây con giống nhân bằng củ (ít trồng)
Phổ biến nhất nên chọn cây con giống từ nuôi cấy mô, cây giống từ nuôi cấy mô có ưu điểm là sinh trưởng mạnh, độ đồng đều cao và sạch bệnh. Chọn cây giống trồng đạt chiều cao 20cm trở lên và có từ 6-7 lá. Nếu chọn cây con giống bứng từ cây mẹ thì chọn cây mập khỏe, cây có hình lưỡi mác, không bị sâu bệnh, cao 0, 8 -1 m, cắt sạch rễ và 2/3 lá trước khi trồng. Nếu cây con quá lớn thì mau cho thu hoạch trái nhưng năng suất vụ đầu thấp.
Giống chuối là yếu tố quan trọng, nếu không chọn đúng giống sẽ ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng quả chuối khi bán. Vườn chuối mẹ không được nhiễm các loại bệnh như: Bệnh chùn đọt (Bunchy Top ), bệnh khảm lá (C MV), bệnh đốm cháy lá (cháy lá Sigato ka vàng-nâu), tỷ lệ cây chuối bị nhiễm sùng đục củ, sùng đục thân chuối tỷ lệ thấp, tuyến trùng hại rễ…
Đất trồng chuối:
- Chuối được trồng trên nhiều chân đất khác nhau, từ đất đỏ bazan, đất xám, đất phù sa ven sông suối … nhưng tốt nhất là đất phải tơ i xốp, nhiều mùn, giữ nước tốt, nhất là đất phù sa, đất bùn ao phơi ải…đất có độ pH từ 4. 5 - 8, thích hợp nhất là pH 6 – 7. 5.
- Chuối Già chịu úng và chịu hạn kém, do đó đất trồng phải có độ cao so với mực nước ngầm tối thiểu 0, 6 m, thoát nước tốt.
Chuẩn bị đất: Dọn sạch đất, vệ sinh xung quanh sau đó đào hố trồng, đào hố kích thước 40 x 40 x 40 c m hoặc 60 x 6 0 x 60 cm sau đó lấy lớp đất mặt trộn với 5 - 10 kg phân chuồng hoai + 3 00 gr P 2 O5 + vôi bón và o hố xon g lấp lại. Trước khi trồng 5 - 7 ngày bón lót phân hữu cơ vi sinh + thuốc trừ sâu mocap hoặc Basudine hạt để trừ sâu, sau đó trộn đều đất trước khi trồng.
Thời vụ trồng: Chuối trồng được quanh năm, tốt nhất nên trồng khi đất đủ ẩm hoặc vào đầu mùa mưa, cây sinh trưởng tốt cho tỉ lệ sống cao hoặc xác định thờ i điểm trổ buồng, thu hoạch mà chọn thời gian trồng thích hợp với điều kiện chủ độn g được nước tưới.
Khoảng cách trồng: Thay đổi tùy theo địa hình đất, đất tốt hoặc xấu. Thông thường nông dân trồng khoảng cách 2 m x 2 m hoặc 2m x 3m. Trồng chuối nên trồng theo hướng Đông–Tây để tận dụng tốt ánh sáng mặt trời, trồng theo hình chữ nhật hoặc nanh sấu.
Thời vụ trồng: Chuối trồng được quanh năm, tốt nhất nên trồng khi đất đủ ẩm hoặc vào đầu mùa mưa, cây sinh trưởng tốt cho tỉ lệ sống cao hoặc xác định thời điểm trổ buồng, thu hoạch mà chọn thời gian trồng thích hợ p vớ i điều kiện chủ động được nước tưới.
Cách trồng chuối:
 |
Dùng cuốc xới lại hố đào sau đó đặt bầu đất chuối cấy mô xuống hố trồng, lưu ý mặt bầu đặt thấp hơn mặt hố từ 10 - 15cm, sau đó lấp đất lại và nén chặt xung quanh gốc chuối (không nên nén quá chặt sẽ làm dập con chuối). Nếu trời nắng quá có thể che tủ cây con trong tuần lễ đầu.
Cần lưu ý là đặt mặt c ắt của củ cây giống từ cây mẹ về một phía để khi trổ buồng, buồng cũng hướng về một phía, tạo thuận lợi cho thu hoạch. Nếu trồng trên sườn đồi thì đặt mặt cắt của củ cây giống hướng xuống phía chân đồi để khi cây trổ buồng chuối sẽ ở phía trên. Và làm như vậy để khi chuối có buồng, các buồng sẽ kéo cây vào phía trong làm cây đỡ bị đổ.
Chăm sóc, bón phân, tưới nước và tỉa chồi:
-Tưới nước: Ở giai đoạn cây con tùy t hờ i tiết, thờ i vụ trồng mà điều chỉnh lượng nước tưới phù hợp, không nên để chuối quá ẩm hoặc quá khô. Cây con chuối mới trồng 2-3ngày tưới một lần, cây trưởng thành tưới 2 lần/tuần. Nên trồng cây chắn gió quanh vườn để hạn chế rách lá làm giảm năng suất chuối.
Khi cây chuối trổ buồng rất cần nước nên cần chú ý tưới nước và bón phân đầy đủ để quả chuối phát triển tốt. Vào mùa mưa (từ tháng 5-11 dương lịch) chú ý thoát nước tốt cho vườn chuối để hạn chế ngập úng.
 |
- Phân bón: Yêu cầu về dinh dưỡng của cây chuối lớn, đòi hỏi lượng phân bón nhiều mới cho sản lượng cao. Đất phải có nhiều hữu cơ , hàm lượng mùn trong đất cao. Theo các tài liệu nghiên cứu cho thấy để cho chuối sinh trưởng và phát triển đạt năng suất cao t rong 1 n ă m cần lượ ng phân bón như sau ( g/cây).
N
|
P2O5
|
K2O
|
CaO
|
MgO
|
150,5
|
40,7
|
561
|
158
|
99
|
Phân tích 01 cây chuối đạt năng suất cao cho thấy: Lượng kali cao gấp 3,6 ->3,75 lần đạm, CaO cao nhưng hầu hết trên 75% tập trung vào thân và lá chuối. Đây là nguyên nhân vì sao phải trồng chuối trên đất tốt phì nhiêu nếu không phải bón phân hữ u cơ , đầu tư chăm sóc và quản lý tốt.
Phương pháp và thời kỳ bón phân: Cây chuối sinh trưởng và phát triển chia làm 3 giai đoạn:
Thời kỳ đầu: Thời kỳ dinh dưỡng và sinh trưởng của cây con.
Thời kỳ giữa: Thời kỳ phân hóa mầm hoa (giai đoạn quan trọng hình thành buồng, trái).
Thời kỳ cuối: Thời kỳ ra hoa và phát triển buồng, trái
Sản lượng của cây chuối cao hay thấp quyết định trong thời kỳ phân hóa mầm hoa, để có số l ượ ng nải và quả c ao thì phải chú ý chăm sóc tốt t hời kỳ đầu sinh trưởng và phát triển của cây chuối. Vì thời kỳ này tác động rất mạnh đến thời kỳ phân hóa mầm hoa. Sau thời kỳ cây chuối đã phân hóa mầm hoa thì bón phân không tác động mạnh đến năng suất của cây.
+ Bón lót: Toàn bộ phân chuồng, phân lân, phân hữu cơ vi sinh… trước khi trồng, ở những vụ kế thì bón sau khi thu hoạch hay đầu mùa mưa, lượng bón từ 0,3 – 0,5 kg/ hố.
+ Bón thúc: Trong 1 năm thông thường chia làm 3 lần bón:
- Lần 1: Sau trồng 1 tháng bón 30% lượng N, 30% lượng K2O
- Lần 2: Sau trồng 4, 5 tháng bón 40% lượng N, 40% lượng K2O
- Lần 3: Sau trồng 7,5 tháng bón 30% lượng N, 30% lượng K2O
Tuỳ vào độ màu mỡ của đất, khả năng cho sản lượng của cây mà có lượng phân bón thích hợp cho từng gốc, ngoài ra còn căn cứ vào các triệu chứng thiếu phân biểu hiện trên cây, lá mà cung cấp lượ ng phân thích hợp.
Đối với chuối con trồng bằng mô:
Để thâm canh tốt cho các vụ sau cần bón thê m càng nhiều phân chuồng, phân hữu cơ càng tốt. Một số nơi nông dân tận dụng vỏ cà phê tươi sau khi ủ hoai làm phân hữu cơ bỏ vào vườn trồng chuối rất hiệu quả và giữ ẩm rất tốt.
Tỉa chồi:
Tỉa chồi phải được tiến hành thường xuyên (1tháng/lần), dùng dao cắt ngang thân sát mặt đất và hủy đỉnh sinh trưởng. Nên tiến hành tỉa vào lúc trời nắng ráo, tránh để đọng nước xung quanh làm chồi con bị thối lây sang cây mẹ.
Sau khi trồng 5 tháng có thể tiến hành tỉa chồi, nên chọn những chồi con mập, khỏe mọc các h xa cây mẹ 20cm, mỗi bụi chuối chỉ nên để 3 cây và có thời gian sinh trưởng cách nhau từ 3 -4 tháng.
Việc đánh tỉa chồi con cây chuối để đem trồng có ảnh hưởng nhất định đến năng suất buồng chuối. Nên đánh tỉa chồi con cây chuối khi cây chuối mẹ đã trổ buồng và định hình quả, chỉ đánh tối đa ¼ vùng gốc cây chuối mẹ sau đó tích cực chăm sóc, bón phân để mau phục hồi. Nếu đánh tỉa chồi con khi cây mẹ chưa ra quả sẽ ảnh hưởng đến năng suất và cây mẹ hay bị đổ ngã khi mưa gió.
Cắt hoa đực-che và chống quày
Ở những nơi có mật độ con Bù Lạch(Baliothips bijomio) cao khi buồng chuối mới nhú cần phun xịt thuốc trừ sâu kết hợp với các loại thuốc phòng bệnh như Zinep xanh, Macozeb, Kocide… để diệt trừ bù lạch cắn phá và nấm quả chuối. Tiến hành cắt bỏ những bẹ lá chuối cạ vào buồng để buồng chuối thông thoáng không bị trầy xước. Sau khi ở cuối buồng chuối xuất hiện nải toàn hoa đực thì tiến hành cắt bắp để tập trung dinh dưỡng cho các nải chuối. Dùng túi polyety len màu xanh dương có đục lỗ để bao quày, mục đích giữ cho màu sắc vỏ trái được đẹp hơn, hạn chế bù lạch chích hút trái non và giúp tăng năng suất quày chuối.
Khi buồng chuối lớn nên dùng cây chống quày tránh đổ ngã
Hình. Chuối và dứa cấy mô trồng xen (lưu ý độ trổ buồng rất đồng đều) hình chụp tại vườn của Ks. Thế
Chúc bà con thành công!
